2021

 

Załącznik do uchwały Nr XLII/358/2021
Rady Gminy Czosnów
z dnia 14 grudnia 2021 r.

GMINNY PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH ORAZ PRZECIWDZIAŁANIA NARKOMANII
NA ROK 2022

Gmina Czosnów

        Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1119) oraz ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 2050) nakładają na jednostki samorządu terytorialnego obowiązek corocznego opracowania i uchwalenia gminnego programu w zakresie profilaktyki uzależnień. Zgodnie z orzecznictwem NSA z 9 stycznia 2014 r. możliwe jest przygotowanie jednego programu obejmującego przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii. Przygotowany Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2022 r., określa lokalną strategię w zakresie zarówno profilaktyki jak i redukcji szkód zdrowotnych i społecznych związanych z używaniem substancji psychoaktywnych w społeczności lokalnej.

Zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonywane są poprzez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, w szczególności:

- tworzenie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspokajanie motywuje do powstrzymania się od spożywania alkoholu;

- działalność wychowawczą i informacyjną;

- ograniczanie dostępności alkoholu;

- leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzależnionych od alkoholu;

- zapobieganie negatywnym następstwom nadużywania alkoholu i ich usuwanie.

Zadania w zakresie przeciwdziałania narkomanii wykonywane są przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, gospodarczej, oświatowo-wychowawczej i zdrowotnej, w szczególności przez:

- działalność wychowawczą, edukacyjną, informacyjną i zapobiegawczą;

- leczenie, rehabilitację i reintegrację osób uzależnionych;

- ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych;

- nadzór nad substancjami, których używanie może prowadzić do narkomanii;

- zwalczanie niedozwolonego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których używanie może prowadzić do narkomanii.

Sposoby realizacji zadań zawartych w Programie dostosowane są do potrzeb lokalnych i możliwości prowadzenia określonych działań w oparciu o posiadane zasoby instytucjonalne i osobowe.

Program opracowano zgodnie z wytycznymi Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021 - 2025 (NPZ) (Dz. U. z 2021 r. poz. 642), który jest podstawowym dokumentem polityki zdrowia publicznego wyznaczającym cel strategiczny i cele operacyjne oraz najważniejsze zadania do realizacji na rzecz zwiększenia liczby lat przeżytych w zdrowiu oraz zmniejszenia społecznych nierówności w tym zakresie. Wśród pięciu celów operacyjnych wyszczególniono również profilaktykę uzależnień (cel operacyjny 2), w tym zintegrowane przeciwdziałanie uzależnieniom; uzależnienie od tytoniu (nikotyny), od alkoholu; od zachowań (uzależnienia behawioralne), od narkotyków.

W Programie uwzględnione zostały również rekomendacje i priorytety dot. realizowania i finansowania gminnych programów wskazane przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii.

        Ustawodawca wskazał gminom główne źródło pozyskania środków finansowych na realizację wskazanych zadań własnych. Jest to tzw. fundusz alkoholowy, czyli dochód gminy pochodzący z opłat za korzystanie z zezwoleń na detaliczną sprzedaż napojów alkoholowych i nie może być przeznaczony na inne cele. Oznacza to, że środki pochodzące z tych opłat, są ściśle powiązane z realizacją gminnego programu i nie mogą być przeznaczone na inne, nie związane z przeciwdziałaniem alkoholizmowi i narkomanii zadania.

        Zadania przewidziane do realizacji, zapisane w poniższym Programie są kontynuacją działalności prowadzonej w latach ubiegłych. Ponadto Program uwzględnia wnioski zawarte w raporcie z Diagnozy Lokalnych Zagrożeń Społecznych w Gminie Czosnów z 2020 roku, do których należą.

1. Na przestrzeni lat 2013 - 2019 wzrosła w gminie ilość osób objętych oddziaływaniami profilaktycznymi. Warty zauważenia jest fakt, że oddziaływania profilaktyczne powinny być prowadzone w sposób systemowy, tzn. obejmować dzieci i młodzież, a także nauczycieli i rodziców. Jest to szczególnie istotne, ponieważ dom rodzinny oraz środowisko szkolne to dwa systemy najsilniej wpływające na rozwój psychospołeczny dzieci i młodzieży.

2. Za najpoważniejszy problem społeczny w opinii mieszkańców można uznać zanieczyszczenie wody oraz zanieczyszczenie krajobrazu - 96%. Na trzecim miejscu znalazł się wzrost przestępczości (93%).

3. Wśród grup społecznych najbardziej zagrożonych ubóstwem według mieszkańców Czosnów są osoby starsze, niepełnosprawne, a także rodziny wielodzietne, osoby uzależnione oraz osoby samotnie wychowujące dzieci.

4. Większość badanych mieszkańców deklaruje, że pije alkohol jedynie okazyjnie - kilka razy w roku bądź kilka razy w miesiącu i najczęściej wypija jedynie 1 - 2 porcje alkoholu. W kwestiach takich jak: traktowanie alkoholu jako rozwiązania trudnych sytuacji, prowadzenia po spożyciu alkoholu oraz picia w czasie ciąży czy podczas wykonywania pracy, mieszkańcy gminy Czosnów są raczej jednomyślni i prezentują oni konstruktywne postawy.

5. Jedna piąta respondentów zna przynajmniej jedną osobę zażywającą substancje psychoaktywne: narkotyki lub dopalacze. Wśród najczęściej stosowanych w środowisku lokalnym substancji znalazły się marihuana oraz haszysz (4%), a także amfetamina i dopalacze (4%). Dopalacze są szczególnie niebezpieczne ze względu na brak wiedzy na temat konsekwencji ich przyjmowania oraz bardzo łatwą dostępność w sklepach internetowych.

6. W polskim społeczeństwie oprócz narkotyków i dopalaczy poważnym problemem są również leki dostępne w aptekach. Niektóre z nich np. pseudoefedryna wywierają wpływ na układ nerwowy i mogą być stosowane niezgodnie z przeznaczeniem w celu wywołania efektów odurzających. Wiele osób może być także uzależnionych od powszechnie dostępnych leków przeciwbólowych. Okazuje się, że w środowisku gminy Czosnów nie jest to problem marginalny. 11% nie jest pewnych, ale ma podejrzenia że osoby w ich otoczeniu mogą być uzależnione.

7. Wyniki badań dotyczące przemocy w rodzinie są niepokojące, ponieważ 78% podejrzewa, że jego otoczeniu są osoby doświadczające przemocy w rodzinie. Są to informacje alarmujące. Społeczność gminy Czosnów powinna zostać objęta kampanią informacyjną dotyczącą przemocy w rodzinie oraz lokalnych instytucji, które mogą udzielać pomocy. Jedną z prostszych i najbardziej ekonomicznych metod dotarcia do dużej liczby osób byłyby plakaty oraz ulotki psychoedukacyjne zawierające informacje o lokalnych instytucjach, które niosą pomoc osobom doznającym przemocy.

8. Dobre relacje z rodzicami uczniów w gminie Czosnów to niewątpliwie zasób chroniący, który może zostać wykorzystany w planowaniu oddziaływań profilaktycznych poprzez tworzenie sojuszu rodzic-nauczyciel w przeciwdziałaniu uzależnieniom i przemocy m.in. poprzez uzupełniającą się edukację dotyczącą zagrożeń, a także kształtowanie konstruktywnych postaw i budowanie sieci wsparcia.

9. Uczniowie w przypadku wydarzenia niepokojącego wskazują na to, iż raczej powiedzieliby o swoim problemie nauczycielowi, jednak nie jest to zbyt duża przewaga procentowa. Warto pracować nad budowaniem relacji pomiędzy uczeniem, a nauczycielem, gdyż jest ona niezmiernie ważna w szczególności w sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu i narażających ucznia na poczuciu braku wsparcia w środowisku szkolnym. Gdy występuje otwartość nauczyciela, oraz wzajemna chęć zrozumienia, istnieje większe prawdopodobieństwo rozwiązania niektórych problemów występujących wśród uczniów.

10. Mimo generalnego poczucia, że szkoła jest bezpiecznym miejscem, to 4% uczniów deklaruje, że codziennie doświadcza w szkole przemocy w różnorodnych formach (fizycznej bądź psychicznej). W obu przedziałach klasowych uczniowie deklarują (12%), że są w szkole uczniowie, których się obawiają.

11. Internet jako nieocenione narzędzie komunikacji, edukacji oraz rozrywki jest atrakcyjnym medium. Należy jednak pamiętać, że korzystanie z internetu może wiązać się z występowaniem licznych zagrożeń: przestępstw internetowych, cyberbullyingu, stalkingu, sekstingu, szantażu, podszywania się, hatingu. W badaniu sprawdzane były doświadczenia związane z cyberprzemocą.     

        Wyniki badań wskazują, że uczniom w gminie Czosnów nie są obce wyżej wymienione doświadczenia. Najwięcej osób, doświadczyło w przestrzeni internetowej zjawiska hatingu, nazywanego potocznie przez uczniów „hejtowaniem”. Polega ono na otrzymywaniu obraźliwych komentarzy atakujących bezpośrednio osobę. Komentarze takie są widoczne publicznie w serwisach społecznościowych i często występują w formie zmasowanej – jeden negatywny komentarz powoduję falę kolejnych. Dla dorastającej młodzieży doświadczenie hatingu może być niezwykle traumatyczne. Okres dojrzewania jest czasem, gdy środowisko rówieśnicze stanowi najmocniejszy punkt odniesienia.

        Odrzucenie, a wręcz nienawiść ze strony innych młodych osób może stanowić zagrożenie dla poczucia własnej wartości i rozwijającej się tożsamości. Wskazuje to na konieczność szerokiej edukacji z zakresu bezpiecznego korzystania z internetu: wspierania świadomości prawnej, umiejętności ochrony przez niebezpiecznymi sytuacjami, wiedzy dotyczącej ochrony własnych danych.

12. Najczęściej deklarowaną okolicznością inicjacji alkoholowej dzieci i młodzieży w gminie Czosnów są spotkania ze znajomymi oraz rodziną. Jest to wynik potwierdzający prawidłowości związane z psychospołecznym rozwojem człowieka w wieku dorastania. Dla dzieci i młodzieży w wieku 12 - 18 lat najważniejszą społeczną grupą odniesienia są rówieśnicy. To utrzymanie pozycji w grupie znajomych jest jedną z najsilniejszych motywacji, aby sięgnąć po alkohol. Prawidłowość tę można wykorzystać w dobrym celu.

        Planując oddziaływania profilaktyczne kierowane do dzieci i młodzieży warto wykorzystywać proces uczenia się rówieśniczego. Jest to sytuacja w której dorastający człowiek czerpie pozytywne poglądy i postawy nie tylko od nauczyciela czy pedagoga, ale głównie od swoich rówieśników. Jeśli podczas warsztatów profilaktycznych zostaną przeprowadzone odpowiednio dobrane ćwiczenia i zabawy, uczniowie sami wyciągną wnioski dotyczące alkoholu i będą mieli okazję podzielić się nimi z grupą.

13. Oddziaływania profilaktyczne wśród dzieci i młodzieży - rekomendacje oparte na modelu profilaktyki pozytywnej.

        Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że aż 50% zaburzeń zdrowia psychicznego prowadzących do nadużywania substancji psychoaktywnych, agresji i przemocy, a także innych zachowań antyspołecznych zaczyna się w okresie dojrzewania. Dzieci i młodzież są więc grupą wymagającą szczególnie intensywnych oddziaływań profilaktycznych.

        Środowisko szkolne wywiera ogromny wpływ na rozwój fizyczny, emocjonalny i społeczny dzieci i młodzieży, stąd jego kształtowanie może sprzyjać zdrowiu psychicznemu. Australijskie badania na zlecenie WHO pozwoliły na wyodrębnienie najistotniejszych czynników chroniących oraz czynników ryzyka:

Czynniki ryzyka:

a) przemoc rówieśnicza;

b) odrzucenie przez rówieśników;

c) słaba więź ze szkołą;

d) niedostateczne kierowanie własnym zachowaniem (brak kontroli);

e) destrukcyjna grupa rówieśnicza;

f) niepowodzenia szkolne.

Czynniki chroniące

a) poczucie przynależności;

b) pozytywny klimat szkoły;

c) prospołecznie nastawiona grupa rówieśnicza;

d) wymaganie od uczniów odpowiedzialności i udzielania sobie wzajemnej pomocy;

e) okazje do przeżycia sukcesu i rozpoznawania własnych osiągnięć;

f) zdecydowany brak akceptacji przez szkołę dla przemocy.

Wymienione czynniki chroniące mają charakter uniwersalny. Zadaniem warsztatów profilaktycznych jest wzmacnianie czynników chroniących oraz osłabianie czynników ryzyka. Warto pamiętać, że oddziaływanie w zakresie jednego tematu zajęć, np. dotyczących jedynie alkoholu może przynieść pozytywne rezultaty także w profilaktyce innych zachowań ryzykownych.

14. Obszarem, nad którym należy intensywnie pracować jest przygotowanie uczniów do radzenia sobie z zagrożeniami związanymi z nowymi technologiami oraz cyberprzemocą. Świadomość dotycząca substancji psychoaktywnych jest na dość dobrym poziomie, co nie oznacza że nie warto podtrzymywać konstruktywnych postaw. Cykliczne planowanie działań i regularne ich utrwalanie jest warunkiem skuteczności profilaktyki, w tym przede wszystkim zmiany postaw i zachowań (a więc nadrzędnego celu oddziaływań profilaktycznych). Obok oddziaływań kierowanych do uczniów warto planować także szkolenia profilaktyczne dla grona pedagogicznego oraz rodziców. Jest to warunkiem inicjowania zmian systemowych, a więc nie tylko pracy nad zasobami osobowymi uczniów, ale także kształtowania ich środowiska szkolnego oraz rodzinnego – głównych środowisk, w których funkcjonują.

15. Biorąc pod uwagę wciąż zmieniający się stan wiedzy dotyczącej profilaktyki i interwencji wobec osób uzależnionych oraz rodzin, w których występuje przemoc zalecane byłoby regularne badanie potrzeb szkoleniowych członków Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Zespołów Interdyscyplinarnych ds. przemocy w rodzinie. Ze względu na pomocowy charakter zadań, które realizują te zespoły specjalistów, są one szczególnie narażone na zjawisko wypalenia zawodowego.

W/w wnioski zostały uwzględnione w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na 2022 rok i będą uwzględniane w kolejnych latach.

Dla właściwej realizacji zadań Programu powołana została Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (zwana dalej Komisją) do której obowiązków należy:

1. Inicjowanie, monitorowanie i ocena działań w zakresie określonym w art. 4¹ ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

2. Inicjowanie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych i narkomanii oraz z integracją społeczną osób uzależnionych, między innymi poprzez:

1) zwiększenie dostępności pomocy psychoterapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych.

2) udzielanie rodzinom w których istnieją problemy alkoholowe i związane z narkomanią pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie.

3) prowadzenie profilaktycznej działalności edukacyjnej i informacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, a w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych.

4) wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.

3. Podejmowanie czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu, obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego.

4. Rozpatrywanie zawiadomień osób i instytucji o przypadkach uzasadniających wszczęcie postępowania o zastosowanie obowiązku leczenia odwykowego.

5. Motywowanie osób uzależnionych od alkoholu do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego.

6. Prowadzenie postępowania w stosunku do osób nadużywających napoje alkoholowe, poprzez:

1) kierowanie na badania przez biegłych w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego.

2) wnioskowanie do sądu o zarządzenie poddania się badaniu, wydania postanowienia o nałożeniu obowiązku leczenia odwykowego.

3) Wnioskowanie do sądu o ustanowienie nadzoru na czas trwania leczenia odwykowego.

7. Prowadzenie kontroli przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie Gminy Czosnów.

8. Wydawanie opinii w drodze postanowień poprzedzającej wydanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu sprzedaży lub poza miejscem sprzedaży.

9. Realizowanie zadań wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ze szczególnym uwzględnieniem procedury „Niebieskiej Karty”.

10. Przygotowanie i opiniowanie Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

11. Udział w szkoleniach z zakresu profilaktyki, przeciwdziałania alkoholizmowi i narkomanii oraz rozwiązywania problemów w zakresie przemocy w rodzinie.

12. Współpraca z instytucjami i organizacjami zajmującymi się profilaktyką, rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracją społeczną osób uzależnionych od alkoholu i narkomanii.

13. Promowanie trzeźwego stylu życia wśród dzieci, młodzieży i społeczności lokalnej.

Skuteczna realizacja Programu opiera się na współpracy z niżej wymienionych instytucji:

1. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Czosnowie,;

2. Gminne placówki oświatowe (szkoły, przedszkola),;

3. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Czosnowie,;

4. Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,;

5. Asystent Rodziny,;

6. Gminna Biblioteka w Czosnowie,;

7. Komisariat Policji w Czosnowie,;

8. Placówki służby zdrowia: w Cząstkowie Mazowieckim, Sowiej Woli i Kazuniu Polskim,;

9. Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim,;

10. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Nowym Dworze Mazowieckim,;

11. Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Nowym Dworze Mazowieckim,;

12. Przychodnie Specjalistyczne w Nowym Dworze Mazowieckim – Poradnie Leczenia Uzależnień,;

13. Organizacje i stowarzyszenia pozarządowe działające na terenie gminy i powiatu nowodworskiego.

Adresaci Programu

        Znacząca część działań podejmowanych w ramach Programu to zadania profilaktyki uniwersalnej, których adresatami są dzieci i młodzież uczęszczające do szkół, dla których Gmina Czosnów jest organem prowadzącym. Na terenie gminy funkcjonuje siedem szkół podstawowych. Każda placówka oświatowa na terenie gminy realizuje własny program profilaktyczny. W ramach współpracy z GKRPA część działań realizowanych w szkołach może być finansowana ze środków zabezpieczonych w budżecie niniejszego programu.

Ponadto program adresowany jest do:

1. Dorosłych mieszkańców Gminy Czosnów,

2. Starszej młodzieży szkolnej,

3. Kadry pedagogicznej szkół, wychowawców przedszkoli, szkolnych pedagogów,

4. Sprzedawców napojów alkoholowych,

5. Organizacji pozarządowych,

6. Osób pijących ryzykownie i szkodliwie,

7. Osób uzależnionych od alkoholu, narkotyków lub innych środków zmieniających świadomość,

8. Członków rodzin osób z problemem alkoholowym, narkotykowym oraz tych, w których występuje zjawisko przemocy,

9. Lokalnych instytucji działających na rzecz rozwiązywania problemów uzależnień.

Rozdział 1.
Cele Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
oraz Przeciwdziałania Narkomanii

        Głównym celem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Narkomanii oraz Innych Uzależnień na 2022 r. jest kontynuacja wielokierunkowych działań na rzecz zapobiegania uzależnieniom od substancji psychoaktywnych w społeczności lokalnej, rozwoju systemu wsparcia dla osób uzależnionych i ich bliskich oraz ograniczanie szkód zdrowotnych, społecznych i zaburzeń życia rodzinnego, których źródłem jest używanie w/w środków.

Cele szczegółowe:

1. Kreowanie lokalnej polityki rozwiązywania problemów alkoholowych, narkomanii i zjawiska przemocy w rodzinie, służącej zmniejszaniu aktualnej i zapobieganiu nowym problemom związanym z uzależnieniami, w szczególności wśród dzieci i młodzieży.

2. Opóźnianie inicjacji alkoholowej, narkotykowej, tytoniowej, w tym wzrost świadomości społecznej w obszarze uzależnień.

3. Pomoc osobom i rodzinom zmagającym się problemami wywołanymi używaniem środków psychoaktywnych (zarówno przez dzieci jak i osoby dorosłe), wsparcie w sytuacji kryzysu i bezradności.

4. Udzielanie pomocy osobom uzależnionym w procesie zdrowienia.

5. Zapewnienie mieszkańcom gminy, w szczególności dzieciom i młodzieży, dostępu do programów edukacyjnych i profilaktycznych promujących zdrowy styl życia oraz uczących umiejętności potrzebnych do życia bez alkoholu i środków psychotropowych,

6. Podnoszenie kwalifikacji osób pracujących w dziedzinie profilaktyki i rozwiązywania problemów związanych z uzależnieniami.

7. Kontrola rynku napojów alkoholowych, w kontekście przestrzegania zasad i warunków korzystania oraz podejmowania działań edukacyjnych skierowanych do sprzedawców napojów alkoholowych.

8. Współpraca z placówkami służby zdrowia, gdzie osoby uzależnione i współuzależnione mogą uzyskać profesjonalną pomoc.

9. Stwarzanie alternatywnych, ciekawych możliwości spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzież szkolną m. in. poprzez zachęcanie do udziału w pozalekcyjnych zajęciach sportowych.

Przewidywane efekty realizacji programu:

1. Podniesienie świadomości mieszkańców Gminy Czosnów wobec skutków nadużywania napojów alkoholowych.

2. Zwiększenie zaangażowania lokalnej społeczności w działania związane z ograniczeniem spożycia napojów alkoholowych oraz redukcję dostępności i zapotrzebowania na substancje narkotyczne.

3. Zmniejszenie skali dysfunkcji występujących w rodzinach poprzez modyfikowanie stylu życia, wolnego od wszelkich używek szczególnie wśród dzieci i młodzieży.

4. Zwiększenie świadomości mieszkańców na temat różnych form przemocy i faktu, że jest to przestępstwo, na które nie ma przyzwolenia we współczesnym świecie.

Rozdział 2.
Sposoby realizacji zadań gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych uzależnień

Zadanie 1.

Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem od alkoholu i narkotyków

Na mocy artykułu 21 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi leczenie osób uzależnionych od alkoholu odbywa się w zakładach lecznictwa odwykowego i jest bezpłatne. Podstawową metodą leczenia osoby uzależnionej jest psychoterapia grupowa i indywidualna. Zadaniem samorządu terytorialnego jest zwiększanie dostępności terapii zwalczającej uzależnienia od alkoholu i współuzależnienia dla mieszkańców gminy. Dostępność profesjonalnej i efektywnej terapii warunkuje skuteczność jakichkolwiek innych działań podejmowanych na rzecz osób z problemem alkoholowym i członków ich rodzin.

        Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych i osób zagrożonych uzależnieniem od alkoholu i narkotyków odbywa się poprzez:

1. Prowadzenie przez członków GKRPA rozmów motywujących do podjęcia dobrowolnego leczenia odwykowego przez osoby uzależnione.

2. Przekazywanie informacji na temat placówek, grup terapeutycznych, publicznych ośrodków zamkniętych pracujących osobą uzależnionym i ich rodziną oraz o ofercie terapeutycznej w poradniach leczenia uzależnień w Nowym Dworze Mazowieckim i innych tego typu placówkach w Warszawie i okolicy.

3. Finansowanie konsultacji lekarskich psychologa i psychiatry/opinie dla potrzeb sądowych/ osób objętych postępowaniem Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

4. Dyżury członków GKRPA i działania interwencyjne/wspierające/motywujące w punkcie konsultacyjnym w Urzędzie Gminy w każdą środę w godz. 16.00 – 17.00.

5. Przekazywanie informacji na temat ruchów samopomocowych, o mitingach Wspólnoty Anonimowych Alkoholików.

6. Współpraca z organizacjami pozarządowymi oraz stowarzyszeniami mającymi w swoim statucie działania profilaktyczne i zapobiegawcze

7. Prowadzenie systematycznej i kompleksowej działalności w celu kierowania na leczenie odwykowe (ponoszenie kosztów sporządzania opinii przez biegłych psychiatrę i psychologa w przedmiocie uzależnienia od alkoholu, pokrywanie opłat za złożenie wniosku do Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim).

8. Zakup i dystrybucja materiałów informacyjno – edukacyjnych związanych z profilaktyką problemów alkoholowych dla szkół, ośrodków zdrowia, biblioteki, policji.

9. Finansowanie programów terapeutycznych dla osób uzależnionych spożywających alkohol ryzykownie i szkodliwie lub używających substancji psychoaktywnych oraz członków rodzin osób z problemami wynikającymi z używania alkoholu i substancji psychoaktywnych, a także dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie.

10. Wspieranie edukacji osób pracujących zawodowo w systemie rozwiązywania problemów alkoholowych poprzez prenumeratę lub zakup specjalistycznych opracowań czasopism, publikacji czy materiałów multimedialnych.

11. Edukacja przedstawicieli różnorodnych grup zawodowych na temat FASD ((spektrum płodowych zaburzeń alkoholowych). Upowszechniania wśród personelu medycznego placówek podstawowej opieki zdrowotnej materiałów dotyczących zapobiegania FASD

12. Prowadzenie działań informacyjno – edukacyjnych na temat FASD przez służby społeczne i medyczne w zakresie szkód wynikających z picia alkoholu przez kobiety w ciąży.

Wskaźniki realizacji zadania:

1. liczba rozmów przeprowadzonych z osobami objętymi postępowaniem komisji i osobami zgłoszonymi,

2. liczba osób skierowanych na badanie przez biegłych,

3. liczba wydanych opinii,

4. liczba złożonych wniosków do sądu,

5. liczba odbytych dyżurów,

6. liczba zakupionych tytułów czasopism, publikacji, materiałów informacyjno – edukacyjnych, programów terapeutycznych.

Zadanie 2.

Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i problemy narkomanii pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie

Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe i uzależnień od środków psychoaktywnych pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie odbywa się poprzez:

1. Finansowanie programów z profilaktyki przemocy i programów rozwijających kompetencje wychowawcze oraz pozytywne relacje rodzinne.

2. Prowadzenie lokalnych działań informacyjno – edukacyjnych na temat zjawiska przemocy w rodzinie, w tym przemocy wobec dzieci (czym jest przemoc, jakie są jej mechanizmy, jakie niesie konsekwencje itp.), a także możliwości uzyskania pomocy (przede wszystkim bezpłatnej) i miejsc, które taką pomoc świadczą.

3. Włączanie się w ogólnopolskie akcje promujące życie rodzinne bez przemocy.

4. Finansowanie wypoczynku letniego z programem profilaktycznym dla dzieci i młodzieży z rodzin dotkniętych problemem alkoholowym/narkomanią/przemocą

5. Stała współpraca z Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, GOPS, Komisariatem Policji w Czosnowie w zakresie działań związanych z przemocą w rodzinie.

6. Dofinansowanie szkoleń i kursów członków GKRPA, pracowników socjalnych, funkcjonariuszy policji i nauczycieli służących podnoszeniu ich kompetencji w zakresie zagadnień związanych z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

7. Współpraca z pedagogami i psychologami szkolnymi oraz dyrektorami szkół w zakresie zapotrzebowania na działania profilaktyczne w szkołach.

8. Zwiększenie dostępności i skuteczności pomocy psychologicznej osobom doznającym przemocy w rodzinie, w szczególności z problemem alkoholowym lub narkotykowym w tle.

9. Upowszechnianie informacji dotyczących zjawiska przemocy w rodzinie i możliwości przeciwdziałania przemocy w rodzinach, w szczególności związanej z problemem alkoholowym (Realizacja Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021 – 2025).

10. Prowadzenie lokalnych diagnoz na temat zjawiska przemocy w rodzinie, np. skali problemu, postaw wobec problemu oraz włączanie się w ogólnopolskie projekty badawcze itp.

Wskaźniki realizacji zadania:

1. ilość sztuk ulotek, broszur, itp.,

2. liczba dzieci biorących udział w zajęciach w świetlicach opiekuńczo – wychowawczych,

3. liczba wniosków złożonych do GKRPA przez zespół,

4. liczba grup roboczych w pracy których uczestniczył członek GKRPA,

5. liczba szkoleń, kursów, spotkań,

6. liczba dyżurów,

7. liczba osób konsultowanych.

Zadanie 3.

Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiana dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych

Najlepszym obszarem pracy profilaktycznej są szkoły i dlatego właśnie wśród najmłodszych należy prowadzić zajęcia edukacyjne. Jednym z profilaktycznych priorytetów jest zagospodarowanie czasu wolnego dzieci i młodzieży.

Celem niniejszego Programu jest dostarczenie wiedzy na temat uzależnień oraz wpływu alkoholu i narkotyków na życie w rodzinie, kształtowanie postaw i obronę własnych praw ze szczególnym uwzględnieniem mówienia „Nie”.

1. Udział w lokalnych i ogólnopolskich kampaniach o charakterze profilaktycznym oraz wydarzeniach o charakterze prozdrowotnym, rekreacyjno – sportowym, np. „Zachowaj Trzeźwy Umysł”, „Postaw na rodzinę”, itp.

2. Systematyczne prowadzenie działań informacyjnych i edukacyjnych przez instytucje, szkoły, miejsca publiczne na temat szkodliwości picia alkoholu, zażywania substancji psychoaktywnych oraz propagowanie zdrowego stylu życia. Zakup materiałów i dystrybucja materiałów informacyjnych, edukacyjnych i profilaktycznych.

3. Zaopatrzenie szkół w materiały edukacyjne dotyczące uzależnień i FASD.

4. Upowszechnianie informacji dotyczących zagrożeń wynikających z używania wyrobów tytoniowych i wyrobów powiązanych, w tym realizacja kampanii informacyjno – edukacyjnych.

5. Podnoszenie kompetencji przedstawicieli instytucji działających w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów wynikających z używania alkoholu i substancji psychoaktywnych.

6. Informowanie członków rodzin osób uzależnionych od alkoholu i środków zmieniających świadomość o możliwości uzyskania bezpłatnego świadczenia zdrowotnego w zakresie terapii i rehabilitacji oraz pomocy psychologicznej i socjoterapeutycznej w publicznych zakładach opieki zdrowotnej.

7. Finansowanie i organizacja na terenie szkół i innych placówek oświatowych programów/spektakli/prelekcji/warsztatów profilaktycznych m. in.:

1) wzmacniających czynniki chroniące i osłabiające czynniki ryzyka. oraz programów z zakresu profilaktyki uniwersalnej,

2) przygotowujących uczniów do radzenia sobie z zagrożeniami związanymi z nowymi technologiami oraz cyberprzemocą,

3) podtrzymujących konstruktywne postawy i zachowania uczniów dotyczących substancji psychoaktywnych poprzez cykliczne planowanie działań.

8. Wdrażanie programów profilaktycznych rekomendowanych w ramach Systemu rekomendacji programów profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego z obszaru profilaktyki selektywnej adresowanych do dzieci, młodzieży i wychowawców oraz promocji zdrowia psychicznego adresowanych do dzieci, młodzieży, rodziców i wychowawców jako zadanie nałożone przez Narodowy Program Zdrowia (działania edukacyjne, opiekuńcze i rozwojowe podejmowane wobec dzieci pochodzących z rodzin z problemem alkoholowym)

9. Upowszechnianie wiedzy dotyczącej uzależnień behawioralnych, w tym rozprowadzanie materiałów informacyjno – edukacyjnych.

10. Dofinansowanie zajęć z programem profilaktycznym w świetlicach opiekuńczo – wychowawczych w szkołach, mających za zadanie wskazywanie norm zachowania w różnych sytuacjach, budujących właściwe postawy wobec używek, rozwiązywania konfliktów, (eliminowania przemocy) oraz zakup materiałów plastycznych niezbędnych do ich realizacji.

11. Dofinansowanie szkoleń zwiększających kompetencje w zakresie pomagania ofiarom przemocy domowej i profilaktyki – organizowanych dla pedagogów, nauczycieli oraz wychowawców zatrudnionych w świetlicach oraz pracowników instytucji mających kontakt z ofiarami i sprawcami przemocy domowej.

12. Uczenie dorosłych wczesnego rozpoznawania sygnałów wskazujących na „picie szkodliwe” np. w czasie szkolnych wywiadówek i zebrań sołeckich.

13. Wspieranie kształcenia w dziedzinie profilaktyki uzależnień pedagogów, nauczycieli i wychowawców.

14. Dostarczanie pozytywnych wzorców spędzania wolnego czasu poprzez finansowanie pozalekcyjnych zajęć sportowych dzieci i młodzieży oraz zakup drobnego sprzętu sportowego niezbędnego do ich realizacji.

15. Zorganizowanie międzyszkolnego konkursu profilaktycznego mającego na celu propagowanie wiedzy na temat szkodliwości uzależnień oraz uświadomienie odpowiedzialności za swoje zdrowie. Sfinansowanie nagród dla zwycięzców.

16. Podejmowanie działań na rzecz promocji zdrowia psychicznego, promocji zdrowego stylu życia, w szczególności przez działalność wychowawczą i zapobiegawczą dzieci i młodzieży w środowiskach zagrożonych uzależnieniami.

Wskaźniki realizacji zadania:

1. liczba sfinansowanych programów/spektakli/prelekcji/warsztatów,

2. liczba dzieci i młodzieży uczestniczących w wydarzeniach, programach/projektach/,

3. spektaklach/prelekcjach/warsztatach profilaktycznych,

4. liczba finansowanych/dofinansowanych szkoleń, kursów,

5. liczba zakupionych i rozdysponowanych materiałów edukacyjnych w programach, projektach i zajęciach,

6. liczba wydarzeń, akcji edukacyjnych,

7. liczba uczniów biorących udział w konkursie.

Zadanie 4.

Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii a także ochronie przed przemocą w rodzinie

Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych i narkomanii obejmuje:

1. Współpraca z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej pod kątem profilaktyki i zapobiegania uzależnieniom w rodzinach dotkniętych przemocą, problemem alkoholowym lub narkomanią.

2. Współpraca z Zespołem Interdyscyplinarnym realizującym ustawę o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

3. Zamieszczanie informacji w prasie lokalnej oraz na stronie www gminy dla osób uzależnionych i ich rodzin na temat profilaktyki uzależnień i rozwiązywania problemów alkoholowych i związanych z zażywaniem substancji psychoaktywnych.

4. Wspomaganie i współdziałanie z organizacjami pozarządowymi i samopomocowymi zajmującymi się statutowo profilaktyką problemów alkoholowych i narkomanii, pomaganiem osobom uzależnionym i współuzależnionym oraz przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie.

5. Wspieranie działalności środowisk abstynenckich.

Wskaźniki realizacji zadania:

1. liczba podjętych działań profilaktycznych

Zadanie 5.

Podejmowanie interwencji w związku z naruszaniem przepisów określonych w art. 13 ¹ i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w roli oskarżyciela publicznego

W przypadku złamania zakazu sprzedaży alkoholu nieletnim lub osobom nietrzeźwym oraz w przypadku złamania zakazu promocji i reklamy napojów alkoholowych gmina może podejmować interwencje oraz występować przed sądem jako oskarżyciel publiczny, czyli kierować sprawy bezpośrednio do sąd z pominięciem prokuratury.

        Podejmowanie interwencji w związku z naruszaniem przepisów określonych w art. 13 ¹ i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz występowanie przed sądem w roli oskarżyciela publicznego obejmuje:

1. Podejmowanie działań interwencyjnych mających na celu eliminowanie nieprawidłowości w zakresie sprzedaży napojów alkoholowych.

2. Prowadzenie kontroli punktów sprzedaży i podawania napojów alkoholowych w celu wykrywania naruszeń ustawy.

3. Opiniowanie wniosków przedsiębiorców ubiegających się o zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych.

4. Występowanie przed sądem w roli oskarżyciela publicznego, w przypadku zaistnienia takiej konieczności.

5. Zorganizowanie szkolenia dla sprzedawców napojów alkoholowych z zakresu prawnych regulacji dotyczących sprzedaży alkoholu nieletnim, a także umiejętności odmawiania im sprzedaży.

6. Współpraca z Policją w zakresie stosowania na terenie Gminy Czosnów przepisów prawa dotyczących obrotu napojami alkoholowymi, w szczególności skierowanej do młodzieży.

Wskaźniki realizacji zadania:

1. liczba przeprowadzonych kontroli,

2. liczba opiniowanych wniosków,

3. liczba skierowanych wniosków o naruszenie przepisów w zakresie sprzedaży napojów alkoholowych.

4. liczba sprzedawców biorących udział w szkoleniu

Zadanie 6.

Pomoc osobom uzależnionym i rodzinom osób uzależnionych dotkniętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego.

1. Współpraca z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w obszarze wspierania osób uzależnionych i ich rodzin dotkniętych ubóstwem oraz wykluczeniem społecznym poprzez dofinansowanie projektów mających na celu reintegrację społeczną.

2. Organizowanie dla członków rodzin dysfunkcyjnych spotkań świątecznych i integracyjnych (wspólne spotkania) oraz zakup prowiantu na podróż na kolonie letnie.

Wskaźniki realizacji zadania:

1. liczba osób,

2. liczba rodzin objętych pomocą.

Zadanie 7.

Wykorzystanie środków z opłat za wydanie zezwoleń na obrót detaliczny napojami alkoholowymi na działania związane z przeciwdziałanie COVID – 19 (w szczególności zakup środków ochrony osobistej dla członków GKRPA i jej interesantów).

Rozdział 3.
Sposoby realizacji Gminnego Programu

1. Realizacja niniejszego Programu nastąpi poprzez:

1) Zlecanie realizacji zadań wybranym podmiotom.

2) Nadzór nad realizacją zleconych zadań.

3) Tworzenie bazy merytorycznej, organizacyjnej i materialnej niezbędnej do realizacji Programu.

2. Koordynację działań związanych z realizacją zadań własnych gminy w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów nadużywania, alkoholu zawartych w niniejszym programie prowadzi Przewodniczący Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Rozdział 4.
Źródła i zasady wynagradzania członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych

1. Środki finansowe na realizację Programu zapewniane są w planach budżetowych gminy w ramach wpłat za wydawane zezwolenia.

2. Realizacja zadań w ramach Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Czosnów finansowana będzie ze środków pozyskanych z opłat za korzystanie z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych (zgodnie z art. 18² Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi), które stanowią dochody Gminy. Środki pochodzące z tych opłat są ściśle powiązane z realizacją gminnego programu i nie mogą być przeznaczone na inne zadania.

3. Środki niewykorzystane na realizację programu w każdym roku nie wygasają z upływem roku budżetowego, przeznaczone będą na realizację zadań Programu w roku następnym.

4. Powyższe środki gromadzone są w budżecie Gminy w dziale 851 – ochrona zdrowia:

1) dział 851 Rozdział 85154 Zapobieganie alkoholizmowi – 147 395 zł,

2) dział 851 Rozdział 85153 Zapobieganie narkomanii – 32 605 zł.

5. Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych jest finansowana w ramach realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii.

6. Za udział w posiedzeniach, dyżurach, czynnościach kontrolnych czynnościach związanych z organizacją działalności profilaktycznej Członkom Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych przysługuje wynagrodzenie:

1) przewodniczący Komisji otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości

1 298 zł,

2) pozostali członkowie Komisji otrzymują wynagrodzenie w wysokości 649 zł.

7. Wynagrodzenie określone w ust. 6 pkt.1) i pkt. 2) zmniejsza się o 1/30 za każdy dzień przebywania na zwolnieniu lekarskim.

8. Wynagrodzenie określone w ust. 6pkt. 1) i pkt. 2) nie przysługuje pracownikom samorządowym jeśli posiedzenie lub czynności kontrolne były w godzinach pracy opłacanych z budżetu Gminy.

9. Za realizację zadań wynikających z niniejszego Programu odpowiedzialny jest Wójt Gminy Czosnów.

Rozdział 5.
Kontrola realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii

Kontrola realizacji Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii obejmuje:

1. Monitoring realizacji Programu prowadzony jest poprzez:

1) sprawozdania zewnętrzne dla:

a) Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie za pośrednictwem Urzędu Marszałkowskiego w Warszawie (sprawozdanie PARPA) – do 31 marca następnego roku,

b) Krajowego Biura Przeciwdziałania Narkomanii za pośrednictwem Urzędu Marszałkowskiego w Warszawie (Sprawozdanie z Realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii) – do 31 marca następnego roku,

c) Wojewody Mazowieckiego (rocznej informacji o zrealizowanych lub podjętych w ubiegłym roku zadaniach z zakresu zdrowia publicznego) – do 31 marca następnego roku.

2) sprawozdania wewnętrzne:

a) sprawozdanie finansowe i merytoryczne z realizacji Gminnego Programu będące integralną częścią rocznego sprawozdania budżetowego składanego zgodnie z obowiązującymi przepisami Radzie Gminy Czosnów,

b) doraźna kontrola wydatków na realizację Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii przez Komisję Rewizyjną Rady Gminy Czosnów.

 

 

Preliminarz budżetu na 2022r.
Lp.	Dział	Rozdział	Paragraf	Nazwa			Kwota
I.	Dochody
	756	75618	480	Wpływ z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu.			180 000,00
	756						180 000,00
II.	Wydatki
	851	85153		Zwalczanie narkomanii			32 605,00
			4210	Zakup materiałów i wyposażenia dla świetlic socjoterapeutycznych.			3 000,00
			4300	Zakup usług pozostałych: - kierowanie na leczenie, -wypoczynek letni, -warsztaty socjoterapeutyczne.			29 605,00
		85154		Przeciwdziałanie alkoholizmowi			147 395,00
			3030	Podróże służbowe krajowe			200,00
			4110	Składki na ubezpieczenia społeczne od: - wynagrodzeń za zajęcia w świetlicach socjoterapeutycznych			6 100,00
			4120	Składki na fundusz pracy od: - wynagrodzeni za zajęcia w świetlicach socjoterapeutycznych			910,00
			4170	Wynagrodzenia bezosobowe: - komisja GKRPA, - osób realizujących zajęcia w świetlicach socjoterapeutycznych.			98 720,00
			4210	Zakup materiałów i wyposażenia dla świetlic socjoterapeutycznych.			4 000,00
			4300	Zakup usług pozostałych: -kierowanie na leczenie, - wypoczynek letni dla dzieci i młodzieży szkolnej, - warsztaty socjoterapeutyczne.			36 465,00
			4610	Koszty postępowania sądowego i prokuratorskiego.			1 000,00
Ogółem Ochrona Zdrowia							180 000,00

 

 

 

Przewodniczący Rady Gminy Marek Zielski